شايد بتوان گفت که با کمي تمرين و آموزش، به دست آوردن آب راحت ترين مهارت زنده ماندن باشد. با اين حال سادگي آموزش ها از اهميت آن ها کم نمي کند. به خاطر داشته باشيد که فقط آب هاي مشکوک نيستند که پر خطرند بلکه آب هاي جاري و زلال هم مي توانند آلوده باشند و عواقبي مثل آسيب هاي فيزيکي، کم آبي و تحليل انرژي حياتي بدن ناشي از آلودگي آب ارزش انتظارتان را بکشد. در اين بخش روش هايي براي پيدا کردن آب سالم در طبيعت ارائه خواهد شد که اگر آنها را به دقت مطالعه و تمرين کنيد مي توانيد به زنده ماندن در شرايط بي آبي اميدوار باشيد! ذخائر طبيعي: پيدا کردن چنين منبعي معمولا راحت ترين راه بدست آوردن آب است. اما در عوض پيدا کردن منبع طبيعي آبي که آلوده به مواد شيميايي نباشد مشکل است. به علاوه بسياري از اين آب هاي جاري حتي آنهايي که در پارک هاي ملي و حفاظت شده هستند آلوده به آميب عامل اسهال خوني، انواع انگل هاي آبزي، سالمونلا و هپاتيت هستند. با اين حال با رعايت احتياط و معيار هاي تميزي، برخي از اين منابع طبيعي مي توانند آبي قابل شرب داشته باشند. در اينجا يکي از معمولي ترين آنها به همراه نحوه استفاده را معرفي مي کنيم: آشاميدن مستقيم آب از يک نهر را توصيه نمي کنيم چراکه با انجام چنين کاري کف نهر بهم ريخته و همراه با آب کمي سنگريزه و رسوبات نيز مي خوريد کانالهاي آب اين دسته شامل رودخانه ها، درياچه ها، تالاب ها و نهر ها مي باشد. ايمن ترين آنها که براي مصرف در شرايط بحراني آن را توصيه مي کنم نهر ها هستند. هر آب آشاميدني که از اين نهر ها جاري است بايد زلال، شفاف و روان باشد به عبارتي ديگر در بالاترين نقطه اي از نهر که آب با سرعت بيشتري در جريان است، آب همان جا از اطمينان بيشتري نيز برخوردار است. قبل از آشاميدن مواردي را بايد درنظر بگيريد: آب هيچ ردي از حضور انسان نبايد در کف يا کنار آن ديده شود در عوض بايد گياهان آب زي، ماهي، حشرات کوچک و رد پاي حيوانات وحشي در کنار آب موجود باشد. با اين حال به يا داشته باشيد که وجود چنين شواهدي لزوما دليلي براي قابل شرب بودن آن آب براي انسان نيست. موجودات وحشي گاهي از منابع آب آلوده و يا حتي گياهان سمي استفاده مي کنند و اثري از بيماري در آنها ديده نمي شود. آشاميدن مستقيم آب از يک نهر را توصيه نمي کنيم چراکه با انجام چنين کاري کف نهر بهم ريخته و همراه با آب کمي سنگريزه و رسوبات نيز مي خوريد. شما مي توانيد فورا يک محفظه يا مخزن براي جمع آوري آب بسازيد، چيزي مثل يک آبگير سنگي و يا يک کنده حفره دار. براي ساخت يک فنجان سنگي، خيلي ساده سنگي نرم و صاف را با سنگي کوچک سخت تري لب پر کرده و گود مي کنيم. براي پاکسازي آب، آن را 20 دقيقه بجوشانيد. بسياري از متخصصان حيات وحش 5دقيقه زمان را براي اين کار کافي مي دانند ولي در چنين زماني بسياري از باکتري هاي موجود در آن از بين نخواهند رفت اگر آب نهر گلي و يا حاوي ذرات مختلفي باشد مي توانيد آن را از صافي رد کنيد. يک تکه پارچه براي اين کار مناسب است. يکي از روش هاي ساخت صافي از طبيعت اين است که مي توانيد صافي به شکل فنجان با بوته ها و يا گياهان حصيري شکل و يا علف هاي غير سمي درست کنيد و يا مي توانيد مقداري شن داخل يک چوب حفره داري که ته آن علف ريخته ايد بريزيد، شن ها را تا زمانيکه آب زلال از آن خارج شود بشوييد و سپس آبي را که قصد نوشيدن آن را داريد از اين فيلتر معدني عبور دهيد. حتي مي توانيد بعد از علف ها ابتدا مقداري ذغال بريزيد و سپس روي آن شن بريزيد. به عنوان آخرين مرحله لازم است براي پاکسازي آب، آن را 20 دقيقه بجوشانيد. بسياري از متخصصان حيات وحش 5دقيقه زمان را براي اين کار کافي مي دانند ولي در چنين زماني بسياري از باکتري هاي موجود در آن از بين نخواهند رفت. يک نکته را به ياد داشته باشيد، اگرچه جوشاندن، هر نوع آلودگي و باکتري طبيعي را از بين مي برد اما هيچگونه تاثيري بر آلاينده هاي شيميايي ندارد.

پيام مدير عامل شركت آب وفاضلاب روستايي هرمزگان

پروردگار يكتا را براي اعطاي فرصت خدمت رساني وسقايي به مردم نجيب هرمزگان سپاسگزارم . کارکنان شرکت آب و فاضلاب روستایی با اعتقاد راسخ به این نکته که دستیابی به هر هدف متعالی در مقابل اراده و عزم آدمی ناچیز است ،با توکل به خداوند توانا ،هدف های ارزشمند خود را که از جمله نگهداری و بهره برداری از تأسیسات مرتبط با آب آشامیدنی روستاها می باشد ،دنبال می نمایند وتلاش دارند با توجه به محدوديت هاي منابع آبي و مالي،محروميت آب شرب روستاها را به حداقل برساند واين مهم حاصل نمي شود مگر با همراهي مشتركين عزيز با صرفه جويي و مديريت مصرف! اميد است با استعانت از درگاه ايزد متعال و ياري همكاران گرامي،بیش از پیش به این مهم دست یابیم. عبدالحميد حمزه پور رييس هيات مديره و مدير عامل شركت آب و فاضلاب روستايي استان هرمزگان

بحران آب و راههاي مد يريت بحران آب مايه حيات و عامل و محرك اصلي فعاليتهاي كشاورزي به شمار مي رود و 70 درصد آب مصرفي جهان به آبياري اختصاص مي يابد بسياري از كشورها بخصوص كشورهايي كه در مناطق خشك و نيمه خشك قرار دارند براي توليد محصولات كشاورزي به آب نياز دارند و بيش از 90 درصد توليدات زراعي و باغي كشور ما نيز حاصل كشت آبي است و در واقع آب محور توسعه كشاورزي است منابع آب تجديدشونده كشور 130 ميليارد مترمكعب است و از 5/89 ميليارد مترمكعب آب استحصال شده در كشور 83 ميليارد آن در بخش كشاورزي مصرف مي گردد (5/93 درصد) و علي رغم محدوديت شديد منابع آب بهره وري و كارآيي استفاده ازاين منابع بسيار پايين است بخش كشاورزي درآينده بايد ضمن مصرف آب كمتر توليد بيشتري را عرضه نمايد. جمعيت ايران در سال 1300 كمتر از 10 ميليون نفر بوده كه امروز به بيش از 70 ميليون نفر افزايش يافته(1385) و هفدهمين كشور پرجمعيت دنياست و پيش بيني مي گردد در سال 2050 جزو ده كشور پرجمعيت جهان به شمارايد. ميزان سرانه آب تجديدپذير در سال 1300 حدود 13000 مترمكعب بوده كه درحال حاضر ميزان سرانه آب در كشور به حدود 1900 مترمكعب تقليل يافته و درآينده به مراتب وضع بدتر خواهد شد. براساس شاخصهاي موجود بين المللي براي سنجش ميزان بحران آب در كشورهاي مختلف (شاخص فالكن مارك،شاخص سازمان ملل و شاخص مؤسسه بين المللي مديريت آب)معتبرترين شاخصها مي باشند. 1-براساس شاخص فالكن مارك: كه بحران آب را براساس مقدار سرانه منابع آب تجديذپذير در كشور تعريف كرده است و ميزان سرآنه آب 1700 مترمكعب در سال را به عنوان شاخص كمبود معرفي كرده است.باتوجه كه درحال حاضرسرانه آب تجديدپذير ايران حدود 1900 مترمكعب مي باشد ايران در آستانه تنش آبي قراردارد. 2-شاخص سازمان ملل:بنياد كميسيون توسعه پايدار سازمان ملل ميزان درصد برداشت از منابع آب تجديذپذير در هركشور را به عنوان شاخص اندازه گيري بحران آب معرفي كرده است براساس شاخص مذكور هرگاه ميزان برداشت آب يك كشور بيشتر از 40 درصد كل منابع آب تجديدپذير آن باشد اين كشور با بحران شديد آب مواجه مي باشد و اگر اين مقدار درحد فاصل 20-40 درصد باشد بحران در وضعيت متوسط و چنانچه اين شاخص بين 10-20 درصد باشد بحران درحد متعادل و كمتر از 10 درصد بدون بحران تلقي ميگردد باتوجه به اينكه در ايران هم اكنون 69 درصد كل آب تجديدپذير كشور مورداستفاده قرارمي گيرد ايران در وضعيت بحران شديد آبي قراردارد. 3-شاخص موسسه بين المللي مديريت آب:مؤسسه مذكور دو عامل درصد برداشت كنوني نسبت به كل منابع آب سالانه و درصد ميزان برداشت آب در آينده نسبت به برداشت آب درحال حاضر را همزمان مورد استفاده قرارمي دهد كه براساس اين شاخص ايران در وضعيت بحران شديد آبي قرار دارد ايران تا سال 2025 بايد بتواند 112 درصد به منابع آب قابل استحصال خود بيفزايد كه اين مقدار باتوجه به منابع و امكانات موجود غيرممكن به نظر مي رسد. استان خراسان رضوي با داشتن 3/8 ميليارد مترمكعب منابع آب تجديدشونده و با جمعيت بيش از 5/5 ميليون نفر ميزان سرانه آب تجديدشونده آن حدود 1500 مترمكعب مي باشد كه 21 درصد كمتر از سرانه آب كشور مي باشد بنابرايـن وضعيت در استان خراسان رضوي به مراتب بحراني تر از ساير نقاط مي باشد. تحليل منابع آب ايران بااستفاده از شاخصهاي تعيين بحران آب جمعيت (ميليون نفر) منابع آب تجديدپذير (ميليارد مترمكعب) سرانه آب تجديدپذير ( مترمكعب) ميزان آب مورداستفاده (ميليارد مترمكعب) نتايج ارزيابي شاخصهاي بين المللي فالكن مارك سازمان ملل مؤسسه بين المللي مديريت آب كشور 70 130 1900 5/89 آستانه تنش بحران شديد بحران شديد خراسان رضوي 5/5 3/8 1500 26/9 با تنش آبي بحران شديد بحران شديد راههاي كنترل بحران: بخش كشاورزي استان با اين واقعيت روبروست كه درآينده بايستي ضمن مصرف آب كمتر توليد بيشتري را عرضه نمايد لذا با مديريت صحيح منابع آب و بااستفاده از دانش و فناوريهاي نوين بايد درجهت ارتقاء بهره وري از منابع آب،افزايش كارايي مصرف آب ،افزايش راندمان آبياري و افزايش عملكرد در واحد سطح گامهاي اساسي را برداشت. راندمان آبياري در كشور طبق گزارشات FAO در سال 2000 32 درصد بوده و طبق گزارشات معاونت امور زيربنايي در سال 83 حدود 40 درصد بوده است درحاليكه در اكثر كشورهايي كه ازنظر اقليمي،اجتماعي و اقتصادي مشابه ايران مي باشند راندمان آبياري به مراتب بالاتر از كشور ما مي باشد به طوريكه راندمان آبياري براساس گزارش فائو در سال 2000 در ليبي 60 درصد،هند 54 درصد،مصر 53 درصد،سوريه 45 درصد،پاكستان 44 درصد،عربستان 43 درصد،تركيه 40 درصد،چين 36 درصد،ايران 32 درصد بوده است. -كارآيي مصرف آب از ديدگاه زراعي:كارايي مصرف اب، مقدار ماده خشكي كه توسط گياه به ازاء هر مترمكعب آب حاصل مي گردد تعريف شده است مقدار ماده خشك توليدشده به ازاء هر مترمكعب اب مصرفي در كشور ما در مقايسه با ساير كشورها بسيار پايين مي باشد در دو استان اصفهان و گلستان كه مطالعاتي دراين زمينه انجام شده در دشت برخوار اصفهان متوسط توليد ماده خشك به ازاء هر مترمكعب آب از 132 گرم تا 3832 گرم بر مترمكعب متغير مي باشد كه كمترين آن مربوط به تنباكو و بيشترين آن مربوط به ذرت علوفه اي مي باشد و متوسط كارآيي مصرف آب محصولات زراعي 800 گرم مي باشد محصولاتي مانند ذرت علوفه اي،ذرت دانه اي،سيب زميني،پياز،يونجه و جو كارآيي مصرف آب بالاتري داشته اند. در دشت گركان و گنبد نيز كارآيي مصرف آب از135 تا 1838گرم متغير بوده كه كمترين آن مربوط به ماش و بيشترين آن مربوط به لوبيا مي باشد و محصولاتي مانند گندم و جو،ذرت دانه اي،ذرت علوفع اي،سيب زميني كارآيي مصرف آب بيشتري داشته اند و متوسط كارآيي مصرف آب محصولات زراعي دشت مذكور 641 گرم بر مترمكعب مي باشد. راهكارهاي پيشنهادي براي افزايش كارآيي مصرف آب: الف-بهينه سازي روشهاي آبياري و افزايش كارآيي مصرف آب در اراضي زراعي ازطريق اصلاح الگوي كشت محصولات زراعي انتخاب ارقام پرمحصول و با كارآيي مصرف آب بالا و ترويج كشت آنها اصلاح ژنتيكي گياهان بااستفاده از تكنيكهاي جديد (بيوتكنولوژي) و توليد ارقام با كارآيي مصرف آب بالا تحقيقات روي ارقام مقاوم به شوري و خشكي و دستيابي به آن بررسي و تحقيق درباره آرايش كاشت گياهان زراعي مختلف استفاده و ترويج مديريت تلفيقي آب آبياري و كودهاي شيميليي كاشت زود گياهان به منظور فرار از خشكي و تنش گسترش كشت ارقام با طول دوره رشد كوتاه و رشد اوليه سريع بررسي درمورد تعيين ابعاد مناسب مزرعه به منظور بهبود راندمان آبياري بررسي و تحقيق درمورد تراكم بوته مطلوب در هكتار افزايش راندمان آبياري و يكپارچه سازي اراضي ب-اصلاح ساختار آبياري سنتي در مزارع و باغات: تسريع در اجراي طرحهاي يكپارچه سازي ترويج استفاده از روشهاي مناسب آبياري استفاده از آب برگشتي فاروها و نوارها گسترش آموزش روشهاي مدرن و كارآمد آبياري سطحي ازقبيل آبياري كابلي و موجي استفاده از سيستمهاي آْبياري زيرزميني و روشهاي آبياري زيرسطحي با حذف تبخير از خاك ج-كاهش تبخير ازسطح مزرعه: ترويج و گسترش استفاده از مالچ طبيعي و مصنوعي استفاده از روشهاي بهزراعي درجهت كاهش تبخير و تعرق و ترويج آن كاهش تبخير مستقيم در زمان آبياري و اجتناب از آبياري در اواسط روز د-استفاده از روشهاي مناسب مديريت آبياري به منظور كاهش تلفات آب: تحقيق و بررسي و ترويج كشت نشايي ترويج و توسعه استفاده از روشهاي آبياري تحت فشار در آبياريهاي اوليه انجام اقدامات فني نظير كشت بذور جوانه دار شده و با كشت بذور غني شده كه سريع رشد نمايند ه-انجام كم آبياري به منظور افزايش كارآيي مصرف آب: كم آبياري مصرف عامدانه و عالمانه كمتر آب به منظور افزايش توليد است كه در آن بايد به نكات زير توجه نمود انتخاب گياه مناسب براي كم آبياري (گياهاني كه داراي دوره رشد كوتاه راندمان مصرف آب بالا و مقاوم به خشكي هستند) خاك مناسب براي كم آبياري (خاكهاي داراي ظرفيت نگهداري بالا) كيفيت آب آبياري (كيفيت آب بايد خوب باشد) عمليات زراعي (بايد از روي منحني تابع توليد،درآمد و هزينه تعيين گردد) زمان آبياري (باتوجه به رفتار گياه كه حداقل تأثيرات منفي را بر رشد آن داشته باشد) روشهاي اعمال كم آبياري (بستگي به كيفيت آب و خاك دارد) مصرف كود (به ويژه كودهاي پتاسيم و روي نقش مهمي در تنظيم روزنه ها و كاهش تعرق گياه دارند)

حجم آب در كره زمين ثابت و در مداري بسته به طور دايم در حال گردش است. همچنين تنها ٣درصد از كل آب هاي كره زمين كه براي مصارف انساني مانند كشاورزي و صنعت و شرب مناسب است شيرين مي باشد از اين مقدار نيز سه چهارم در يخ هاي قطبي و خارج از دسترس انسان است. بنابراين درصد بسيار كمي از آب دنيا براي ما قابل استفاده مي باشد.

پيش بيني محققان دانشگاه كلرادو، حاكي است كه ذخائر آب شيرين جهان هر سال كاهش مي يابد و تا ٢٥سال ديگر نيمي از جمعيت جهان با مشكل كمبود آب شيرين مواجه خواهند بود.

مطالعات نشان مي دهد اكنون يك سوم جمعيت دنيا در نقاطي زندگي مي كنند كه آب كافي ندارند.
در نواحي روستايي وضع به مراتب وخيم تر است. تنها ٢٩درصد مردم به منابع آب دسترسي دارند و تعداد كساني كه از تاسيسات بهداشتي استفاده مي كنند، حتي به ١٣درصد هم نمي رسد.
مجمع عمومي سازمان ملل متحد يادآور مي شود، نيمي از مردم جهان سوم حتي براي نوشيدن به آب پاكيزه دسترسي ندارندو با وجود اين كه سه چهارم بيماري هاي انساني به دليل فقدان آب سالم، مي باشد، مع هذا ٧٥درصد مردم جهان سوم از داشتن آب بهداشتي محروم اند.
بر پايه تخمين هاي سازمان بهداشت جهاني، ٨٠ درصد بيماري هايي كه گريبان گير انسان است، مستقيما با آب در ارتباط هستند.
اگر آب آشاميدني سالم در اختيار همه انسان ها باشد، بي شك مرگ ومير كودكان از بيماري هاي مختلف از جمله اسهال به نصف كاهش پيدا خواهد كرد.
؛ميزان متوسط بارندگي سالانه در اروپا حدودا ٧٥٠ميلي متر، در آسيا ٥٠٠ميلي متر، در ايران ٢٥٠ميلي متراست؛ بنابراين در مقايسه با كشورهاي پرباران، ايران از حداقل ريزش هاي جوي برخوردار است با توجه به تقسيم بندي هاي اقليمي، استان ما جزو مناطق خشك و نيمه خشك محسوب مي شود و تامين آب در چنين اقليمي واقعا دشوار و پرهزينه است.
در هر حال ما موظف هستيم، هيچ قطره آبي در هيچ گوشه اي از اين كشور بيهوده هدر نرود لذا بايد درچگونگي مصرف آب و در فعاليت هاي شخصي و روزانه در راستاي صرفه جويي از آب پاكيزه مسئولانه و دل سوزانه عمل كنيم.
همچنين با رشد جمعيت و گسترش شهرنشيني مصارف آبي افزايش مي يابد. از سوي ديگر اعداد و ارقام حكايت از گران بودن هزينه هاي تامين آب دارد.

افزایش رقابت بر سر آب، نیاز به غذا برای جمعیت در حال رشد و افزایش کم آبی در بسیاری از نقاط جهان، برخی از دلایل مهمی هستند تا نگاهی داشته باشیم به اینکه به چه شیوه‌ای آب را در این سیاره و کشور خود مدیریت کنیم و چگونه نیازهای بشر در نظر گرفته شود.
بیشتر سطح کره زمین را آب فراگرفته (39/1میلیارد کیلومتر مکعب)، اما تنها 5/2 درصد آب‌های موجود در کره زمین شیرین است و مابقی آن در دریاها و اقیانوس‌ها قرار داشته و شور است؛ ضمن آنکه همه حجم آبهای شیرین به‌دلیل آنکه قسمت اعظم آن در یخچال‌ها و برف‌های دائمی قرار دارد قابل بهره برداری نیست.

وابستگی انسان به آب نشان می‌دهد که نیاز آبی برای تولید غذا به‌مراتب بیشتر از نیازهای شرب است؛ 2 تا 4 لیتر آب در روز برای نیازهای بیولوژیک (آب آشامیدنی) در زنده ماندن انسان کافی است در حالی که 1000 مرتبه بیشتر برای تولید غذا آب لازم است. این دلیلی است که چرا مفهوم آب مجازی در زمانی که ما در مورد تولید غذا صحبت می‌کنیم اینقدر مهم است. بنا به تعریف: آب مجازی آبی است که در فرایند تولید یک محصول کشاورزی یا صنعتی نهفته است و به‌طور واقعی احساس نمی‌شود، بلکه به‌طور مجازی حس می‌شود. برای مثال برای تولید یک کیلوگرم گندم به هزار لیتر آب نیاز داریم. از این‌رو آب مجازی هر کیلوگرم گندم برابر هزار لیتر است. برای گوشت قرمز نیز به 5 تا 10 برابر بیشتر آب نیاز داریم.

انتقال آب مجازی بین کشورهای مختلف از طریق وارد یا صادر کردن محصولات و خدمات صورت می‌پذیرد. صادرات آب مجازی برای یک کشور یا ناحیه برابر با کل حجم آب مورد نیاز برای تولید اجناس صادراتی است. از طرف دیگر واردات آب مجازی یک کشور یا ناحیه برابر با حجم آب مرتبط با واردات کالا یا خدمات است. از این دیدگاه برای یک کشور محصولات وارداتی می‌تواند منبع آبی باشد که از طریق آن به‌طور محلی دسترسی به منابع آبی امکان‌پذیر می‌شود.

آب خاکستری، آب استفاده شده ایست که بر خلاف آب سیاه (فاضلاب توالت) به راحتی قابل بازیافت و استفاده مجدد است.
آب سینک،حمام و ماشین ظرفشویی  و ... آب های خاکستری اند که پس از طی مراحل کوتاه و ساده قابل استفاده در آبیاری باغات، شستشو و فلاش تانک توالت میباشند.
استفاده مجدد از آب خاکستری ، در واقع صرفه جویی در آب تصفیه شده است چرا که بدون استفاده از آب شیرین، میتوان نیاز های روزمره را مرتفع نمود.به جای استفاده از آب آشامیدنی در باغ، از آبی استفاده میشود که سابقا دور ریخته میشد.

به وسیله سیستم بازیافت آب خاکستری، به میزان قابل توجهی در مصرف آب صرفه جویی خواهد شد. در نتیجه برای کاهش مصرف آب، کاهش هزینه های افراد، داشتن محیط زیست بهتر و منابع آب بیشتر ، آبهای خاکستری باید بازیافت شوند.

۳.هرگز آبی را که می توان به مصارفی نظیر آبیاری و یا شستشو رسانید، فاضلاب حساب نکنید. ۴. برای آب دادن به درختان، درختچه ها، بوته ها و گلها، از روش آبیاری قطره ای استفاده کنید. ۵.درباغچه خانه، درختان، بوته ها و چمن های بومی و مقاوم به خشکی که به آب کمتری نیازدارند و تحمل ماه های گرم تابستان را دارند، بکارید. ۶. لوله های آب گرم را عایق بندی کنید تا برای رسیدن آب گرم به شیرآب، لازم نباشد آن رابی جهت بازبگذارید. ۷.با استفاده بهینه از منابع آب زیر زمینی این منابع را برای نسل های آینده حفظ کنیم. ۸.حفاظت منابع آب زیر زمینی از عوامل آلاینده باعث حفظ حیات مردم است. ۹.اصلاح الگوی مصرف وبهره گیری از روش های مدرن آبیاری مهمترین گام درمصرف بهینه آب کشاورزی است. ۱۰.بهتر است برای شستن سبزی ها ابتدا آنها را در ظرفی بخیسانید و سپس آب بکشید. ۱۱.ازجریان آب به منظور آب شدن یخ گوشت یا دیگر مواد غذایی منجمد استفاده نکنید. ۱۲.هنگام استفاده از دستشویی شیر آب را به طور مداوم باز نگذارید چون جریان دایم آب موجب هدر روی آن می شود. ۱۳.اگر دوش حمام شما در طی کمتر از 20 ثانیه یک ظرف چهار لیتری را بتواند پر از آب کند در آنصورت حتماً آنرا با یک سر دوش کاهنده مصرف تعویض کنید. ۱۵.به جای شستن اتومبیل با شیلنگ آب، از یک سطل آب هم می توان استفاده کرد. ۱۷.زمانی که سرگرم آب دادن باغچه و گلهای منزل هستید با شنیدن صدای زنگ تلفن یا زنگ در بهتر است ابتدا شیر آب را ببندید و بعد به آنها پاسخ دهید. ۱۹.مصرف بیش از حد آب یعنی هدر دادن بخشی از پس انداز خانوار.

مقدمه :
خشكسالی به عنوان بی سروصدا ترین بلایای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان یكی از پر صدا ترین بلایای قرار گرفته است . این درحالی است كه خطر و خسارت های ناشی از خشكسالی به مراتب بیشتر از سایر بلایای طبیعی مانند : سیل ، طوفان ، آتش فشان و حتی زلزله است . ولی به دلیلی كه مشاهده ی تاثیر تخربی خشكسالی نیاز به زمان به نسبت طولانی دارد ، مطالعه و تحقیق و نحوه ی برخورد با آن كمتر مورد توجه قرار گرفته است .
برای درامان ماندن از زلزله ، آتش فشان و سیلاب كافی است برای مدت كوتاهی از مركز وقوع این بلاها فاصله گرفت ، ولی در صورت وقوع خشكسالی ، كل یك جامعه در یك دوره زمانی طولانی خسارت خواهد دید و گریز ازآن بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود .
خشكسالی حالتی طبیعی و مستمر از اقلیم است ، در حالی كه بسیاری به اشتباه آن را واقعه ایی تصادفی می پندارند این پدیده به تقریب در تمامی مناطق اقلیمی رخ می دهد ، ولی مشخصه ی آن از یك منطقه به منطقه ای دیگر به طور كامل تفاوت دارد.
خشكسالی یك اختلال موقتی است و با خشكی تفاوت دارد چرا كه خشكی ها صراٌ محدود به مناطقی با اندك بارندگی است و حالتی دایمی از اقلیم است .
خشكسالی جز بلایای طبیعی نامحسوس است .گرچه تعاریف متعددی برای این پدیده ارائه شده لیكن در كل حاصل كمبود بارش در طی یك دوره ی ممتد زمانی به طور معمول یك فصل یا بیشتر می باشد این كمبود منجر به نقصان آب برای برخی فعالیت ها ، گروه ها و یا یك بخش زیست محیطی می شود . همچنین دمای بالا ، باد شدید و رطوبت نسبی پاین تر در بسیاری از نقاط جهان با این پدیده همراه شده و به طرز قابل ملاحظه ایی برشدت آن می توانند بیفزایند .
خشكسالی های اخیر درهرگروه كشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، نتایج اقتصادی ، تاثیرات زیست محیطی و دشواری های شخصی به بار آورده كه جملگی باعث شده اند كه آسیب پذیری تمامی جوامع به این پدیده ی زیانبخش طبیعی مد نظر قرار گیرد .
پیش گفتار
آبیكی از اركان اصلی حیات بشری است بطوری كه حیات بدون آن برای موجوات زنده به هیچ وج قابل تصور نیست . اگر چه كل میزان آب جهان ثابت است اما توزیع نامناسب آب در سطح جهان و ازهمه مهمتر فقدان آب سالم در بسیاری از نقاط جهان نگرانی های زیادی را پیش روی بشرقرار داده است .
حدود 70 درصد از سطح زمین را آب فرا گرفته است ولی متاسفانه بحران آب در بسیاری از كشورهای جهان از جمله كشورهای كمربند خشك زمین مثل ایران ، به عنوان یكی از دغدغه های اصل فراروی آینده ایی جوامع خواهد بود . نمایه های این بحران امروزه به ویژه در شرایط خشكسالی به خوبی نمایان می باشد .
بطور كلی در نقاط مختلف كشور كاهش منابع آبی مناسب و نیاز روز افزون بخش های مختلف به آب را می توان از اثرات این بحران دانست .
اهمیت خشكسالی :
خشكی و خشكسالی با وجود شباهت های زیادی مترادف نیست . خشكی از ویژگی های بارز اقلیمی نواحی خشك و نیمه خشك دلالت برشرایطی دارد كه میانگین بارش یا آب قابل دسترس ،كم باشد درحالی كه خشكسالی در هر منطقه ای و با هرنوع آب وهوایی می تواند روی دهد .
خشكسالی ویژگی بازگشت و طبیعی اقلیم است و به تقریب در تمامی رژیم های اقلیمی رخ می دهد این پدیده ،علاوه بر مناطق با بارندگی كم ، در مناطق مرطوب نیز اتفاق می افتد بنابراین خشكسالی بر خلاف خشكی كه یك خصومت دایمی است و به مناطق با بارش كم محدود می شود یك ناهنجاری موقت است .
خشكسالی به دوره یی از زمان اطلاق می شود كه عرضه ی رطوبت در آن زمان در سطح مشخص كم تر از حد انتظار شرایط معمول آب وهوایی باشد و به طور كلی خشكسالی را از نظر جوی ، هیدولوژی و كشاورزی مورد بحث قرار می دهند وبعضی نیز اصطلاح خشكی از نظر جامعه شناسی را معرفی كرده اند كه در آن آب در مقابل استحصال كم تر ازحد مورد انتظار برای فعالیت های اقتصادی و اجتماعی می باشد . بطور كلی خشكسالی از دو جزء تشكیل شده است :
جزء آب وهوایی كه منجر به كاهش بارش و آب قابل استحصال می شود و جزء تقاضا برای مصرف آب به طور معمول دربرخورد با پدیده ی خشكسالی ، عمده فعالیت در جزء دوم ، یعنی كاهش تقاضا برای مصرف متمركز می شود .ك با این حال اگر چه برنامه ریزی ها برای مواجه شدن با پدیده ی خشكسالی می تواند تا حد زیادی موثر باشد اما قبل از هر گونه برنامه ریزی باید مشكل های اساسی كه مانع اجرای فعالیت مورد نظر می شود را شناسایی كرد .
بدون شك ، خشكسالی به عنوان یك پدیده ی آب وهوایی ممكن است هراز چند گاهی رخ دهد . اما آیا در طول دوره های خشكسالی گذشته به دنبال برنامه ریزی مدونی بوده ایم
سال گذشته به جهت ریزش ناكافی باران در ده ها شهر ایران ، همدان نیز دچار مشكلات زیادی گردید كه هموطنان ما با جیره بندی آب روبه رو شدند و سد اكباتان دیگر جوابگوی آب مورد نیار مردم نبود . زیرا در شهر پر جمعیتی مثل همدان داشتن تنها یك سد مسلماً نمی تواند پاسخگوی نیاز آب مردم باشد و به دلیل كمبود بارندگی ،میزان تولید نیروگاه های برق آبی كه حدود 10 درصد از برق تولیدی كشور را تامین می كنند به نصف كاهش یافته است .
در پی كاهش بارندگی و بروز خشكسالی و خشك شدن قنات ها در مناطق خشك و افت شدید آبدهی چاه ها نماز باران در برخی شهرها ، اقامه شد . ایران در فاصله سالهای 1377 تا1381 یك دوره خشكسالی را پشت سر گذاشته كه خسارات زیادی رابه خصوص در بخش كشاورزی به جا گذاشت وآب آشامیدنی برخی شهرها ازجمله همدان سهمیه بندی شد .دوره خشكسالی درایران معمولاً پنج تا هفت ساله است .براساس روند چهل ساله اخیر سال گذشته نباید خشكسالی پدید می آمد درحالی كه در نیمی از چهل اخیر شاهد خشكسالی بوده است .
بحران آب درجهان :
ایران تنها كشوری نسیت كه در سال های اخیر با مساله ی بحران آب درگیر است بلكه جهان در حال تجربه بحران آب است . بیش از یك میلیارد از مردم جهان به آب سالم آشامیدنی و نیمی از مردم جهان به بهداشت مناسب دسترسی ندارند . بدون تغییرات اساسی ، بسیاری از مناطق جهان آب كافی برای تولید غذا ورشد جمعیت علی رغم اعمال سیاست های كنترل جمعیت ندارند . نابودی گونه های گیاهی و جانوری حقایق دیگری هستند كه در بسیاری از نقاط جهان اتفاق افتاده و می توانند باعث تغییر روش زندگی نسل های آینده بشوند . بحران آب جهان ، یك بحران مدیریتی است . در قلب آن این سوال مطرح است : چگونه آب را می توان با بهره وری بالاتر مورد استفاده قرار داد؟ كه جواب این سوال را می توان به صورت زیر خلاصه كرد :
- افزایش تولیدات با مصرف آب كمتر
- رقابت كمتر برسر آب
-نیاز كمتر به توسعه و ساخت سازه های زیر بنایی
- افزایش ایمنی و امنیت تولیدات غذایی
- داشتن آب بیشتر برای كشاورزی ، صنعت و مصارف خانگی و محیط زیست بهتر
در حال حاضر بحران آب نیازی به زنگ خطر ندارد . زنگ های خطر به صدا در آمده و می توان این بحران را مهار كرد
استفاده از توسعه منابع آب را قابل تحمل ساخت . برای موفقیت در مهار این بحران نیاز به یك بررسی و تحقیق كامل برای مدیریت سیستم های با پیچیدگی بالا داریم . اگر ما رفتارمان و همچنین روش مدیریت استفاده ازآب را تغییر دهیم ،قادر به رسیدن به یك آینده مطلوب برای زمین و مردم آن خواهیم بود .
بحران آب درایران :
بدون شك نامگذاری قرن حاضر با عنوان «درآب» از سوی كارشناسان اقتصادی و بسیاری به نعنی توجه كردن به این مایع حیاتی پبیش از پیش است . آب از گذشته های بسیار دور همچنان دارای اهمیت بسزایی بوده است .
یكی از مهم ترین مواردی كه بسیار ی از سیاست ها به آن توجه دارند بحث آب و به موازات آن «بحران آب » و تبعاتی است كه می تواند دراثر نبودش برای مردم جامعه و حتی یك حوزه زیست محیطی دشواری های زیادی ایجاد كند .
باید دقت داشت كه نیاز به آب مقوله ای نیت كه دارای محدودیت زمانی و مكانی باشد و بتوان با مایعی دیگر درصددجایگزین كردن ، كمبود و خلاء آن برآمد . ضمن آنكه براساس آمر موجود جمعیت جهان ، جمعیت كشور و كلان شهرهای ما همچنان درحال روند صعودی و افزایش است . از طرفی منابع آب در كشورهایی چون ایران ، محدود وبارندگی ها تقریباً یك سوم تا یك چهارم متوسط بارندگی دیگر نقاط جهان است . از سوی دیگر متاسفانه آلوده شدن آب ها ،چه سطحی و چه زیر زمینی درحال افزایش است .
در دهه های اخیر و به ویژه در سال پایانی قرن بیستم آب به عنوان موضوعی مهم كانون مباحثات و مذاكرات بین المللی قرار گرفته است .در سال های پیش مشكلات ، مسایل و كمبودهای آب در مقیاس محلی مطرح بود ، اما در شرایط فعلی و ازآن مهمتر در آینده این مشكلات در مقیاس های ملی ، منطقه ای و حتی جهان بروز خواهد كرد .
در گذشته آب بود ، اما برای رسیدن به آن محدودیت تكنولوژی وجود داشت . اكنون ، اصولاٌ آب اضافی برای توسعه وجود ندارد ومقدار آب تجدید شونده كه هم اكنون كره زمین دریافت می ند معادل همان آبی است كه هزارن سال پیش دریافت كرده و ثابت است.
باید توجه داشت مقدار سرانه مصرف آب به شدت درحال افزایش است . دلیل این امر به افزایش سطح رفاه و به تبع آن تنوع نیازهای آبی مربوط می شود .
شیوه های مقابه با بحران كم آبی :
برای مباره با كم آبی و مشكلات ناشی ازآن از روش های زیر پیشنهاد می شود :
الف- اولویت های مصرف
همزمان با كمبود بارندگی ، شرایط اقلیمی و آب وهوایی كشور دچار تغییر و جابجایی شده است . مثلاً گرمای بعضی شهرهای سردسیر در اولین روزهای سال جدید به 28 تا30 درجه رسید . گرمایی كه معمولاً شهرها در تابستان شاهد آن بودند مثلا همدان همیشه شاهد برف های حجیم در كوه های خود بوده است درحالی كه در دوسال اخیر در كوه های شهر همدان برف چندانی نیامده است .
ب) جیره بندی :
در پی كاهش بارندگی ، مسئولان وزارت نیرو از احتمال جیره بندی آب در برخی از استان های كشور در تابستان خبر دادند . به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران استان هایی چون : اراك ،یزد ، كرمان ،همدان و سیستان و بلوچستان درسال گذشته دچار كمبود آب وجیره بندی شدند .برای افزایش بارش باران و رفع بحران در سال گذشته بسیاری از استان ها نماز استسقا (باران) یه جا آورند .
اصلاح ساختارمصرف:
براساس آمارهای موجود در وزارت نیرو و میانگین سی ساله ، بارندگی سالانه ایران 250 میلی متر بوده است كه همین آمار نشان دهنده این است كه بارش سالانه كشورمان نسبت به جهان خصوصاٌ كشورهای اروپایی كه بیشتر از700تا800 میلی متر درسال است بسار كمتر ازحد متوسط بارندگی است . در عین حال باروند صنعتی شدن كشورها ، به طور طبیعی پساب های صنعتی (شیمیایی ) هم افزایش چمشگیری می یابد فاضلاب ها به چاه های و سفره های زیر زمینی نشت می كنند كه پیامد آن افزایش اپیدمی بیماری ها است .
موارد زیر نیز درحل بحران آب كارگشا می باشد :
1- تدوین آیین نامه اجرایی چگونگی آب
2- حفاظت و بازیافت در برنامه های بخش های مصرف
3- آگاه سازی عمومی و مشاركت مردم دربرنامه ریزی و مدیریت آب
4- توجه به عرضه و تقاضا در كل چرخه آب
5- توجه دقیق به مدیریت جامع آب
6- برآورد ارزش اقتصادی آب درهریك از حوزه های آبری
7- توجه به برنامه های اجرایی مدیریت خشكسالی
8- استفاده از روش های نوین آبیاری و كم آبیاری (آبیاری قطره ای)
9- ارتقاء سطح فرهنگ مردم و جامعه دراستفاده ازآب
10- به كارگیری تجربه های كشورهای موفق در زمینه ی كشاورزی
11-ساخت سدهای جدید و اصلاح و احداث شبكه
12- بررسی شكستگی های شبكه ها برای جلوگیری از اتلاف آب
13- طرح هایی نظیر حفر چاه ،انتقال آب از مناطق دیگر و آبرسانی به وسیله تانكر
14- كنترل ذخیره پشت سدها
15- پمپاژ ها و حفر چاه های موقت ، استفاده از تانكرهای آبرسانی
16- تغییر الگوی كشت توسط كشاورزان
17- مبارزه با علف های هرز ، آبیباری درساعات خشك در روز (عصرها) ، استفاده از كودهای مقاوم درخاك های خشك ، تنك كردن میوه ها، بالا بردن مقاومت درختان ، شخم سطحی و ایزوله كردن چوب ها و حرس سبز ،
18- به كارگیری اندیشه علمی راهی جهت پیشگیری ازكم آبی
پس مسئولین و دست اندركاران بحران آب نباید نگرشی مقطعی و آنی داشته باشند بلكه بایر بر مبنای مقابله اضطراری و تدوین یك برنامه بلند مدت منظم و مداوم جهت آمادگی و پیشگیری از گسترش این بحران جلوگیری كند و در این راه نه تنها مسئولین بلكه همه دستگاههای اجرایی و مردم از مجریان اجرای راهبردهای مدیرت كم آبی و كاهش اثرات خشكسالی می باشند .
در مواجهه با بحران آب باید تهدیدها به فرصت تبدیل كنیم و این مساله را امری انقلبی و ارزشی بدانیم كه نه تنها یك ارگان بلكه تمام مردم ایران موظف به حل این مشكل هستند یرا در این موفقیت با یك معادله ی دو مجهولی مواجهیم
یك مجهول آن كمبود آب است كه در مقابل آن باید راه حل علمی اندیشید و دوم این است كه از این تهدید بالقوه چگونه یك فرصت بسازیم .هنر ما عبور آرام و منطقی از چالش كم آبی است یعنی باتدبیر ، سخت كوشی و مدیریت درست با كم ترین خسارت باید ازآن عبور كرد و مشكل ها را شناخت پس مردم را آگاه نمود و فرهنگ صرفه جوی را جا انداخت .
روابط عمومی ها نیز درحل بحران آب نقش به سزایی دارند زیرا درست صحبت كردن با مردن هنری برای روایط عمومیب ها محسوب می شود . آنان باید با تعامل و همكاری خود با صدا و سیما و رسانه های جمعی به صورت منسجم و مطابق با رویكرد های وزارت نیرو درجهت اطلاع رسانی به موقع و صحیح اقدامات لازم رابه عمل آورند . این ارتباط فنی ، زیبا ، با نشاط و استادانه باشد تمام توان خود را درحل این امر مهم به كار گیرند .
همه ی مردم به ایت مساله آگاه شوند كه باید صرفه جوی در مصرف آب را از خودمان شروع كنیم و مشكل جامعه را مشكل خود و خانواده ی خود بدانیم و فرزندان خود را نیز از همان دوران كودكی با استفاده صحیح از طلای آب آشنا سازیم .چرا كه آب تنها نعمتی است كه جایگزین ندارد ونبود آن حیات را از انسان ها و تمام موجودات جهان سلب
می كند.
پیشنهادات:
1-حمایت از تحقیقات انجام شده در زمینه خشكسالی
2- احداث سدهای زیر زمینی
3- جدا كردن آب شرب از سایر مصارف شهری بی(كاری كه در تمام كشورهای پیشرفته انجام شده است )
4- جلوگیری از تخریب و گسترش پوش گیاهی
5- ارتقاء سطح فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب خصوصاً دربین زنان خانه دار
6- آشنا كردن مردم با وسایل مربوط به خشكسالی و تشویق آنان به صرفه جوی ( به كمك رسانه ها )
7- نظارت مستمر بر منابع و مصارف
8- كنترل رشد جمعیت
9- استفاده از شبكه های مصرف آبیاری یا بهینه كردن روش سنتی آبیاری
10- بهساری شبكه های آب شهری
نتیجه گیری :
ایران به عنوان یكی از كشورهای واقع در كمربند خشك كره زمین با مشكل كم آبی مواجه می باشد رشد فزاینده جمعیت و نیاز به محصولات كشاورزی و دامی و محدودیت منابع آب و خاك به عنوان بستر اصلی تولیدات كشاورزی مساله كم آبی رابه گونه یی بسیار جدی فرا روی كشور قرارداده است . در واقع خشكسالی نیز به عنوان یك پدیده ط طبیعی همچون سایر پدیده های طبیعی به مدد دانش ، آگاهی ،برنامه ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش لبنی و كنترل می باشد و خسارت های ناشی ازآن را می توان به حداقل رساند.
بحران آب و محدودیت منابع آب درحال حاضر برای بساری از كشورها و درآینده یی نزدیك برای كلیه كشورهای جهان به صورت یك معضل جدی می بایست مورد توجه قرار گیرد چرا كه این محدودیت رشد و تعالی كشورها را می تواند تحت الشعاع قرار دهد .ازاین رو می بایست به دنبال مدیریت آب برای دوره های خشكسالی
بود ، نه مدیریت آب در دوره های خشكسالی ؟
متاسفانه تاكنون در خشكسالی های گذشته به صورت مقطعی عمل كرده ایم .پرداخت خسارت به كشاورزان ،استفاده از راهكارهای كوتاه مدت آبرسانی و تلاش های دیگری ازاین دست به هیچ وه كافی نبوده و جای برخورد جامع و همه جانبه همچنان خالی است .
شدت و حجم خسارت ها و روند فزاینده ی آنها به گونه یی است كه ایجاب می كند تدابیر موثرتر و اساسی تری به خصوص جهت پیشگیری این وقایع به عمل آورد . آمار و ارقامی كه هر ساله از طرف وزارت كشور اعلام می شود خسارت های وارده به مزارع در باغ ها و تاسیسات شهری و روستایی ،خسارت های ناشی ازعدم پوش گیاهی ، جنگلی و مراتع ،مسایل و مشكل های مربوط به فرسایش خاك و هدر رفتن این سرمایه ی ، انهدام رویش گاه های طبیعی و منابع زیست محیطی كه امید زیادی به احیای دوباره آن ها می باشیم ،سهم بالاتری از آمار رابه خود اختصاص می دهد ولی همیشه درحاشیه قرار گرفته اند.پس بایید قدر این نعمت بزرگ الهی را بدانیم و درحفظ آن بكوشیم .

؛بحران كم آبي و تاثير آن در جهان ؛حجم آب در كره زمين ثابت و در مداري بسته به طور دايم در حال گردش است. همچنين تنها ٣درصد از كل آب هاي كره زمين كه براي مصارف انساني مانند كشاورزي و صنعت و شرب مناسب است شيرين مي باشد از اين مقدار نيز سه چهارم در يخ هاي قطبي و خارج از دسترس انسان است. بنابراين درصد بسيار كمي از آب دنيا براي ما قابل استفاده مي باشد. پيش بيني محققان دانشگاه كلرادو، حاكي است كه ذخائر آب شيرين جهان هر سال كاهش مي يابد و تا ٢٥سال ديگر نيمي از جمعيت جهان با مشكل كمبود آب شيرين مواجه خواهند بود. مطالعات نشان مي دهد اكنون يك سوم جمعيت دنيا در نقاطي زندگي مي كنند كه آب كافي ندارند. در نواحي روستايي وضع به مراتب وخيم تر است. تنها ٢٩درصد مردم به منابع آب دسترسي دارند و تعداد كساني كه از تاسيسات بهداشتي استفاده مي كنند، حتي به ١٣درصد هم نمي رسد. مجمع عمومي سازمان ملل متحد يادآور مي شود، نيمي از مردم جهان سوم حتي براي نوشيدن به آب پاكيزه دسترسي ندارندو با وجود اين كه سه چهارم بيماري هاي انساني به دليل فقدان آب سالم، مي باشد، مع هذا ٧٥درصد مردم جهان سوم از داشتن آب بهداشتي محروم اند. بر پايه تخمين هاي سازمان بهداشت جهاني، ٨٠ درصد بيماري هايي كه گريبان گير انسان است، مستقيما با آب در ارتباط هستند. اگر آب آشاميدني سالم در اختيار همه انسان ها باشد، بي شك مرگ ومير كودكان از بيماري هاي مختلف از جمله اسهال به نصف كاهش پيدا خواهد كرد. ؛ميزان متوسط بارندگي سالانه در اروپا حدودا ٧٥٠ميلي متر، در آسيا ٥٠٠ميلي متر، در ايران ٢٥٠ميلي متراست؛ بنابراين در مقايسه با كشورهاي پرباران، ايران از حداقل ريزش هاي جوي برخوردار است با توجه به تقسيم بندي هاي اقليمي، استان ما جزو مناطق خشك و نيمه خشك محسوب مي شود و تامين آب در چنين اقليمي واقعا دشوار و پرهزينه است. در هر حال ما موظف هستيم، هيچ قطره آبي در هيچ گوشه اي از اين كشور بيهوده هدر نرود لذا بايد درچگونگي مصرف آب و در فعاليت هاي شخصي و روزانه در راستاي صرفه جويي از آب پاكيزه مسئولانه و دل سوزانه عمل كنيم. همچنين با رشد جمعيت و گسترش شهرنشيني مصارف آبي افزايش مي يابد. از سوي ديگر اعداد و ارقام حكايت از گران بودن هزينه هاي تامين آب دارد. ؛راه هاي صرفه جويي آب در منازل ؛ جلوگيري از هدررفت آب از جمله مواردي است كه به صورت يك احساس مشترك در همه انسان ها وجود دارد، اما اغلب خود را درگير اين مسئله نمي كنند و حاضر نيستند تغييري در زندگي روزمره خود ايجاد كنند. خانه يكي از محل هاي صرفه جويي آب است. صرفه جويي آب در منازل در وهله اول ممكن است بي اهميت به نظر برسد، ولي كساني كه با دشواري هاي كمبود آب آشنا هستند، مي دانند كه اگر هر مشترك بتواند نقشي هرچند اندك در صرفه جويي آب ايفا كند، با توجه به تعداد زياد مشتركان، درنهايت مقدار زيادي آب صرفه جويي خواهد شد. شرايط و فضاي زندگي افراد متفاوت است. مسلما راهكار و صرفه جويي در آب را هر كس مي داند و تلاش مي كند روش صرفه جويي و استفاده درست را پيدا كند. راه هاي صرفه جويي بسيار متنوع است: ١ - مصارف آشپزخانه: بررسي ها نشان مي دهد كه بين ٣٠ تا ٤٠ درصد آبي كه وارد منازل مي شود در آشپزخانه مصرف مي شود. مضربودن پودرهاي رخت شويي و مايع هاي ظرف شويي درمنازل و نقش آلودگي آن در آب ها و فاضلاب هاي ناشي از مصارف خانگي محرز شده است. بنابراين اگر استفاده از اين مواد به صورت كنترل شده و محدود انجام پذيرد نه تنها سهم مهمي در سلامت خانواده خواهد داشت بلكه در مصرف كمتر آب نيز موثر مي افتد. بنابراين حتي الامكان بايد سعي شود شست وشوي ظروف درحجم يك لگن آب داغ انجام شود و سپس مبادرت به آب كشي كرد. در صورت استفاده از ماشين ظرف شويي براي ظرف هايي كه به چربي و موادغذايي آغشته نباشند دستگاه روي كوتاه ترين چرخه تنظيم و توصيه هاي كارخانه سازنده دستگاه در راستاي صرفه جويي در مصرف آب و انرژي جدي گرفته شود. هميشه آب آشاميدني در بطري هاي دربسته و درون يخچال نگه داري شود، تا مجبور نباشيم براي رسيدن به آب سرد، شير آب مدتي باز بماند. براي شست وشوي لباس هاي خيلي كثيف، ماشين هاي لباس شويي اتوماتيك به مراتب از غيراتوماتيك مناسب ترند و كمتر آب مصرف مي كنند در صورت استفاده از ماشين نوع دوم از تكرار در تخليه و پركردن آب براي شستن لباس هاي خيلي كثيف اجتناب كنيد. ٢ - استحمام: بررسي ها نشان مي دهد كه براي هربار استحمام ١٢٠ ليتر آب مصرف مي شود. يكي از راه هاي ديگر صرفه جويي در حمام آن است كه لوله كشي ساختمان طوري انجام شود كه با كمترين اتلاف آب، آب گرم به دوش برسد. در جاهايي كه امكانات فني اجازه مي دهد مي توان براي افزايش فشار آب شوينده، از شيرهاي دهنده هوا در مسير آب استفاده كرد تا با پاشانيدن آب به صورت قطرات ريز، در مصرف آب صرفه جويي شود. اين روش تا ٥٠ درصد مصرف آب را كاهش مي دهد. در شست وشوي دست و صورت و مسواك زدن، نيز سعي شود شير آب كمتر باز بماند و با استفاده از يك ليوان آب اين كار صورت گيرد. ٣ - كاهش حجم فلاش تانك: وجود فلاش تانك هاي پرحجم و يا سيفون معيوب در توالت مي تواند در هر ساعت ٤٠ تا ١٠٠ ليتر آب را هدر دهد. به طور نسبي يك خانواده متوسط درايران ٤٢ درصد آب تخصيص داده شده در منزل را روانه زه كش فاضلاب ها مي كند. اگر در منازلي فلاش تانك هاي پرحجم نصب شده و تعويض آن هزينه بر است، با استفاده از ابزارآلات ساده مثل بطري هاي حاوي شن و قراردادن در داخل فلاش تانك از ميزان مصرف اضافي آب بكاهيم. از قراردادن آجر در فلاش تانك به دليل وجود خرده آجر و گرفتگي فلاش تانك خودداري شود. ٤ - جلوگيري از چكه كردن شيرآب و سردوش ها: چكه كردن و بسته نشدن كامل شير آب، مي تواند تلفات بسيار زياد آب را در پي داشته باشد. مي توان ميزان آب تلف شده در يك دوره زماني را با قراردادن يك سطل در زير شيرآب معيوب اندازه گيري كرد. ٥ - منبع انبساط: در منازلي كه منبع انبساط سيستم شوفاژ آن ها در پشت بام قرار دارد بايد سعي شود با تنظيم زنگ ساعت از پرشدن و سررفتن منبع و اتلاف آب جلوگيري كرد. ؛ ساير راه هاي صرفه جويي: ؛استفاده چندباره از آب: اگر در خانه باغچه داريد مي توان هنگام شست وشو و تميزكردن سبزي و ميوه ها از آب مصرف شده براي آبياري باغچه استفاده كرد. حتي آب حاصل از شست وشوي برنج براي آبياري گلدان ها مناسب است. آبياري باغچه ها: آبياري مناسب گلدان ها علاوه بر رفع نياز آبي و سلامت گياه در صرفه جويي آب نيز موثر است. آبياري بي دليل و غيرضروري باغچه ها و درختاني كه به آب كم نياز دارند، نه تنها خاك را از موادغني غذايي تخليه مي كند بلكه سبب روييدن علف هاي هرز و جذب آب توسط آن ها مي شود. يكي ازراه هاي صرفه جويي استفاده از سيستم هاي چكه اي و قطره اي است كه مصرف آب را تا ٥٠ درصد كاهش مي دهد. آب دادن در ساعات خنك روز و وجود برگ در اطراف گياه كه قابليت نگهداري رطوبت را در خاك دارد سبب مصرف كمتر آب مي شود. شست وشوي اتومبيل: نخست پيشنهاد مي شود كه شست وشوي ماشين در بيرون از منزل و در كارگاه هاي مخصوص اين كار انجام داده شود. اگر به هر دليل اين كار درخانه صورت مي پذيرد بايد از رهاكردن شيلنگ باز آب خودداري شود. بهتر است شستن اتومبيل با حداقل آب در حجم يك يا دو سطل آب انجام شود. در اين مواقع به ياد داشته باشيم روزانه هزاران انسان در اثر كمبود آب جان خود را از دست مي دهند. پرهيز از استفاده از آب براي زباله زدايي و نظافت: براي تميزكردن كف حياط و يا پله هاي آپارتمان، جارو و ساير وسايل تميزكننده ها، جايگزين شيلنگ آب شود. ميزان هدررفتن آب براي چنين مصارفي را مي توان با يادداشت كردن شماره كنتور آب قبل و بعد از شست وشو، اندازه گيري كرد. استخرهاي خانگي: وجود حوض آب نما و يا استخرهاي خصوصي در جاهاي گرم كه تبخير سطحي آن ها بيشتر از ١٥٠٠ ميلي متر در سال است مقرون به صرفه نيست. بايد حتي الامكان از استخرهاي مراكز ورزشي و عمومي استفاده كرد و از احداث آن ها در منازل امتناع ورزيد. بايد گفت: حتي ميزان تبخير آب توسط كتري و يا سماور و يا ظروف ديگر در روي اجاق گاز هرچند به ظاهر قابل توجه به نظر نمي آيد، مورد توجه قرارگيرد. مصرف غيرضروري آب توسط افراد وسواسي: دردناك خواهد بود كه شاهد افرادي باشيم كه به دليل وسواس، آب پرارزش را به فاضلاب ها سرازير مي كنند. آن ها بايد به ياد آورند، افراد تشنه اي هستند كه به كمتر از همان آب هدر رفته نيازمندند. استفاده از آب باران: در منازل شهري و يا روستايي مي توان ناودان ها را طوري تعبيه كرد كه آب باران به باغچه ها هدايت شود. در يكي از شهرهاي شمالي صاحبان بسياري از خانه ها آب انباري براي جمع آوري آب باران تعبيه كرده اند و در مواقع قطع آب براي شست وشو و آبياري از آن آب استفاده مي كنند. تلفات خارج از كنترل: از موارد ديگر هدررفتن آب مي توان به نشت آب از لوله هاي فرسوده كف حياط، اينچ شوفاژها يا چكه كردن مداوم كولر در پشت بام، اشاره كرد. صرفه جويي در ايام سفر: افراد خانواده موظف اند در طول سفر موارد بالا را رعايت كنند تا ساكنان شهرها به خصوص شهرهاي زيارتي مانند مشهد كه هرساله بالغ بر ١٤ ميليون زائر دارد با كم آبي و جيره بندي ناخواسته مواجه نشوند. ممانعت از بازي كودكان از هدردادن آب در منازل: سالانه حدود ١٦ ميليون كودك زير ٥سال به سبب كمبود آب آشاميدني سالم جان خود را از دست مي دهند؛ بازي كردن كودكان در منازل در ساعت هاي متمادي از طريق رهاكردن آب، نوعي بي اعتنايي، (حتي نياز به آب آشاميدني) به آينده همين كودكان است. حصول اطمينان از بسته بودن شير آب در زمان جيره بندي و قطع آب در چنين مواقعي اگر قصد ترك منزل را داشته باشيم بايد شير آب ها را كنترل كرد و از بسته بودن آن مطمئن شد، تا هم از بروز خطرات ناشي از بازبودن شير آب و هم از هدررفتن آب جلوگيري شود. محدودبودن منابع آب و شدت گرفتن روند شهرنشيني، مصرف بي رويه و بدون صرفه جويي در محدوده شهر، همان طور كه قبلا نيز اشاره شد، سفره آب زيرزميني را آلوده مي كند و باعث خرابي كيفيت آب، و ايجاد فاضلاب هاي ميكروبي خواهد شد، و نيز بيماري هاي علاج ناپذير را در پي دارد. براي حفظ زندگي سالم، حفاظت از آب سالم و توليدنكردن بي رويه فاضلاب شهري، به عهده ماست. در صورت صرفه جويي آب، متقاضيان آب نيز كاهش مي يابند، مصرف كمتر و آب بيشتري در نهرها و رودخانه ها براي مسكن، تفريح و خلق مجدد حيات وحش باقي مي ماند. مشاركت و همكاري زنان در مقابله با بي آبي و بسيج شهروندان در امر صرفه جويي آب مي تواند نقش اثرگذاري داشته باشد و گامي موثر در اين زمينه باشد. ترغيب به صرفه جويي خانواده هاي بي اعتنا به اين كار، و دراختيارگذاشتن اطلاعات ارزشمند درباره حفظ و صرفه جويي از آب بسيار حائز اهميت است، در چنين صورتي، علاوه بر آن كه افزايش سطح ارائه خدمات شهري بيشتر مي شود و با قطع و جيره بندي آب نيز مواجه نخواهيم بود، كيفيت و تامين آب گوارا نيز ميسر خواهد شد. هدف ما در زمينه حفاظت از اين ثروت طبيعي و نگه داري از آن براي آينده فرزندانمان بايد جدي تلقي شود، و در حال حاضر نيز كمك به مناطق محروم و كم درآمد كه به طور مستمر از آب محروم مي باشند نيز حائز اهميت است، اگر در برنامه دولت سياست انتقال صنايع از شهرهاي بزرگ به مناطق محروم اجرا شود سبب خواهد شد تا با افزايش اعتبار، محروميت زدايي بيشتر و بهتر انجام گيرد. در پايان بايد گفت، علاوه بر راهكارهاي صرفه جويي در خانه، اجتناب ناپذير است كه با رشد صنعتي شدن جهان، بخش صنعت و تجارت كه مصرف كنندگان آب بيشتر هستند و در آلودگي آب نيز نقش عمده تري دارند، به صرفه جويي توجه جدي داشته باشند علاوه بر آن بخش قابل ملاحظه اي از آب مصرفي توسط خطوط فرسوده و انشعابات غيرفني به هدر مي رود، متوليان و متخصصان امر نبايد به اين مسئله نيز بي اعتنا باشند. دامنه تبليغات مستمر همراه با نشان دادن معضلات خشكسالي حتي در جهان و فاجعه هاي طبيعي و انساني كه در اثر كمبود آب به وجود مي آيد نيز به عهده مسئولان و متخصصان آب است و رسانه ها بايد با برنامه ريزي و انجام كارهاي فرهنگي در آگاهي بخشي اثرگذار باشند. تا اين ميراث را براي نسل هاي بعد از خود حفظ كنيم. زيرا ديگران آب را «گل نكردند» ما نيز آن را «گل نكنيم»